KHOÁN ƯỚC

KHOÁN ƯỚC

XÃ LỖI DƯƠNG – TỔNG BÌNH AN – HUYỆN NĂNG AN – TỈNH HẢI DƯƠNG – NĂM 1942

  LỖI DƯƠNG XÃ - KHOÁN ƯỚC BỘ HẢI DƯƠNG

(VIỆN THÔNG TIN KHOA HỌC XÃ HỘI LƯU GIỮ KÝ HIỆU HƯN 725)

PHIÊN DỊCH NGHĨA

Tr2:Từng nghe xã 17 ngày ở xã, 76 ngày ở thôn, đất nước có dịp ra Luật Dân Hữu Khoán ước, dùng rất giống như sử dụng phong tục, quy tắc của quan chức ở nông thôn.
Bèn Ngọc Cư Ngày 5 tháng 10 - Khải Định năm thứ hai, tại Xã Lỗi Dương, các ông già, Lý Lão, Mai Khôi cũ, cùng Quan Viên của xã họp tại Đình, chiểu theo Thượng Cổ, lệ thường liệt viết tiếp chép theo, truyền lại đã lâu so với thời gian qua.

Kế tiếp

-Hợp làm một lệ thường, ghi chép tên vào sổ chính trong Làng, giúp đỡ nông thôn, ở bên dưới làm tốt lễ Thần. Tên chỗ ngồi thứ bậc hay vào trong và làm yên lòng mọi người. Trong ngày đi theo cha đến vị trí, trên dưới thuộc thứ bậc quy định chỗ ngồi trong làng, người vào lễ ghi vào cúi lạy, tại Bàn Nhang, Mẫu Quan, có thể hợp làm một
Tr3:   -Một lệ thường buộc thờ Thần, mỗi một lễ lớn đưa vào trong, đầu lợn dẫn hai lễ, mười hai lạm vàng, tiền vàng, bạc, một ngàn, hoa, nước bầy đặt dâng lên, xem kỹ xong hết, quan viên hành lễ, đứng đầu lấy tờ biểu cổ trước tuyên bố rõ ràng, trước xóm thôn, Thần Đất tôn kính, được vua ban là: Ánh sáng mặt trời mới mẻ, tốt lành. Hợp làm một, lễ hai vị thánh, quan viên đứng đầu, ứng tế dâng nước nâng lên dẫn dụ, đọc lời cầu khấn, Thần ban phát, cho mọi người phú quí, mùa màng tốt tươi, dân làng thường hưởng tốt đẹp. Xong lễ, mọi người ngồi theo thứ bậc lần lượt, hợp làm một, để tuyên bố ban phát rượu, người dẫn dụ làm ba mươi, ban phát, vào trong nhà, còn lại ban bố ra ngoài chiếu ngồi, uống rượu, thịt, trên dưới đều bằng nhau, gọi là hợp làm một, ban phát, mọi việc đều tốt đẹp, uống rượu vui vẻ, ầm ĩ như thường lệ.
-Một lệ thường tới ngày mồng 1, 15 giữa tháng trong năm, chỗ ngồi vào trong, bắt đầu hợp làm một ngày, chỗ ngồi ra ngoài. Rồi tháng tư, bắt đầu hợp làm một ngày, dưới thay đổi ngày mười hai tháng bảy, trên điều chỉnh, ngày mồng 2 tháng mười hai, nạp lễ chỉ có tế Đất, là tháng tốt đẹp nhất như thường lệ.
-Một lệ thường buộc thờ Thần, cúng tế Thần tết nguyên đán đến, buổi tối ngày, chỉ có gà hoa dẫn dụ, mỗi  lễ hợp làm một, ở giữa chiếu trúc, cứ 15 tháng 5, 15 tháng 8, lặp lại
Tr4: Mười ngày sinh hóa, chuẩn bị cương ngựa, mỗi buổi tối vào hợp làm một, lễ đó giúp đỡ cho, mùa màng tốt tươi, lễ ghi ở dưới cũng vậy, như thường lệ.
-Một lễ ghi cúng tế đến tạ lễ, tới gần ngày hoặc hợp thành một lễ, ngày hai lễ, tới gần, bày đặt lễ gà, hoa, lễ ghi Đương Chức lậy bái đọc lời cầu xin ban phát: ánh sáng mặt trời, che chở cho dân làng, xong hết mời các đoàn, ra chiếu ngồi lần lượt theo luân thường thứ bậc, vào trong nhà, hợp làm một, đàn ông uống rượu chè, vui vẻ, như thường lệ.
-Một lệ thường buộc  đến Thanh Minh,  nhất định phải sử dụng, gà non béo, gọi là ngày Tích Linh, Người nhiều tuổi, tính toán trước, dẫn dụ, có khen thưởng, trừng phạt, lập thành văn tự để làm tin, như nhiều người một thứ bậc. Khen thưởng xưa, tiền xiêm y lần lượt hàng ngũ Quan Viên, hay một bộ phận, hai hay một người.
-Với người say rượu yên lặng, mềm dẻo giúp đỡ nghỉ ngơi tắm gội, tháo cởi xiêm y, xa cách  thanh cao, không tùy tiện, dùng dây thừng chói buộc, trùng phạt. Người nhiều tuổi, có thể nộp tiền nong thay thế, số lượng nhiều gấp năm lần, sử dụng vào lúc dẫn dụ như thường lệ
Tr5:Một lệ thường phụng thờ cụ đệ nhất, tính toán từ trước dọi, 30 cân, chừ, trên dưới, đệ nhị, gấp rút 30 cân, đứng một mình, hai chừ, hợp làm một, chừ,  ban phát Quan Viên hành lễ, còn hợp làm một, chừ vừa mới 30 cân, bởi vì, hai chừ một chừ hai, ban phát, Quan Viên trong Đình, chừ một ban phát cho Chức Sắc, ban phát cho Hương Lão, ban phát giống nhau, ban phát chưa có chức sắc, ban phát Hương Lão với Mệnh bái, tùy tiền vốn đảm đương, chứa đựng một tình cảm, cung kính, ở tại Đình,
-Theo lễ nghi nơi ban phát, tính toán trước miềm dẻo, ba không nặng nhọc tạo nên ba mươi, ban bố ban phát sai khiến biển yết thị, hợp làm một ban phát vào trong nhà, hợp làm một ban phát, còn người đi xa quê mọi việc tốt đẹp, uống rượu như lệ thường.
-Một lệ thường vâng Thần Đất, tiền vốn của thôn, chiếu xem kỹ lệ xưa, trước hợp làm một xem một vòng xung quanh. Ghi lễ sử dụng gạo đã giã sạch sẽ, gà non béo, dùng đủ theo sắc lệnh bằng nhau.Có thể gánh vác nhiều dẫn dụ. Người ý đồ nói năng những lời không tốt, yếu kém khiếm nhã, không tùy tiện trừng phạt, cũng được coi xem giống bạn bè tốt, như lệ thường.
-Một lệ thường tới gần, vào trong chỗ ngồi, ý định ca hát lên, nơi đó, quan trọng bản thôn nhất định phải có người nhiều tuổi. Cấp phát theo lệ cũ tiền ba quan, giao cho Đương Hộ, giáp giữa không soạn bên trong Đình, mời người cao tuổi, tới tại nhà Đương Hộ, dự yến tiệc tiền vốn, thông ghi chép.
Tr6- Còn ba cụ tới gần, thời gian, đón tiếp người có tuổi, khai Đình, thể chế, nhất định phải quan trọng, đúng là phải sống lâu, trong làng, phúc dức tốt đẹp, như thường lệ.
-Một lệ thường, tới gần, trước năm, vào trong, chỗ ngồi yên bên trong, Đình, thi khảo xét xem câu đố, lựa chọn lời văn, Giáp nhị, người có danh tiếng và lựa chọn người mạnh mẽ trong thôn từ 20 đến 30 tuổi, là người danh tiếng đọc, đi tới gần bên trong Đình, chỗ công việc, tại thôn, thân mật Hợp làm một tên, tốt đẹp như thường lệ,
-Một lệ thường phụng Thánh đến tế Cầu cúng đúng chính giữa, quần áo, sắc mặt nói lên, cách chấp hành nghi lễ, người không kể phương xa, hiểm ác, lầm lỡ bước vào phụng thờ, không bắt giữ, phạt tiền như xưa, yên lặng ngồi vào chỗ, được đối sử tốt đẹp như thường lệ.
-Một lệ thường trong thôn có Lệ phân phát cho người già, ban phát,  mẹ, và vợ binh lính khi lúc ở quê hương. Được đi lại chơi bời, thân thiện, thôn trưởng, góp thêm vào vài thưng (Đơn vị đo).
Tr7- Người chưa hết năm mặc đồ tang dù đến, hợp làm một đại diện, người già nhiều tuổi theo thứ hạng, chưa đến ngày tham gia dự, phân phát tới người già nhiều tuổi, đầy đủ, có thể phân chia tốt đẹp, như lệ thường.
-Một lệ thường tới gần hết năm, giao cho Đương Hộ, Giáp Cày ruộng làm tới được mùa, chiếu lấy ba cân gọi là thưởng công đang lúc thay đổi, lời văn mới mẻ, tiếng cười rúc rich,  tốt đẹp, như thường lệ,
-Một lệ thường tới gần lễ ghi tôn kính thần linh mở ra, đọc sắc lệnh cầu phúc, giúp đỡ cho dân mùa màng bội thu, nhiều của cải. Lễ ghi có được tất cả bao nhiêu, lời nói răn bảo, sắc lệnh phù hợp, thứ bậc hội hè, hợp làm một, ban phát rượu đi một vòng xung quanh cho mọi người tham gia dự, cùng uống rượu như thường lệ.
-Một lệ thường nhận Mệnh Bái thờ, yên lặng lựa chọn người chủ danh tiếng, chức tước lựa chọn người thứ bậc, có con trai, còn chồng vợ song toàn, con cháu hưng thịnh, lựa chọn, cầu cúng. Không chọn cha, mẹ đã chêt, để dẫn dụ. Lại còn có thể người trái lời không vâng theo lựa chọn, vào Mệnh Bái,
Tr8:  Một lệ thường buộc, chỉ có nước đàn bà, trong làng tránh  lánh đi bao nhiêu, khi mặt trời xế bóng, ba đời như vợ cả thôn quê, mẹ quý giá riêng  mặt trời xế bóng, hai đời thủy chung  làm  tất cả một, ngang bằng có thể,
dẫn dụ, danh tiếng bao nhiêu ở Hương Ước, hay cùm lại giữ lại đứa trẻ, bôi vẩy phía sau, quần áo về triều, sau ngày đó  đều đẹp tốt,
-Ngày cấp tiền thù nghìn, ghi chép vào sổ, giao nộp số lượng. Giống như lúc danh đã qua, rớt xuống ba thứ bậc hay không còn, chứ đừng phân phát, thu vào ứng phó, không hợp nhất làm một lễ ghi,
-Lễ ghi tạ bản Thần, lúc trù trì sạch sẽ cùng nhau thủy nhập, mỗi một hứa hẹn, hai phiên lượt, hai riêng, tốt đẹp như thường lệ.
-Một lệ thường bản thôn hội hè chứa đựng, ngồi thứ bậc giống như có kỷ luật, người vu khống lừa rối, gian ác, có tên ai vượt quá thứ bậc, dùng lời nói võ thuật làm hỗn loạn, rượu ầm ĩ, ồn ào, bất hòa. Người vì đói quá sai khiến bắt trộm, lợn gà, giống như yếu kém, ngoan cố bảo thủ, tới gần lý lẽ bước vào tại Đình, không ghi lễ tùy đồ lễ, khi gặp mặt để làm tin, coi trọng định mệnh, không được, ứng phó ngăn cấm, đi ra khỏi làng uống thuốc chữa bệnh, hay ở lại thôn, cùng nhận lấy tốt đẹp, như thường lệ.
Tr9 - Một lệ thường, dũng cảm uốn nắn như uốn cây gỗ, truyền thụ, bao nhiêu, không phải đi xuống, có đến bản thôn, lệ cũ xưa, người tham cái cây, con gà, mộc mạc. Có ăn của đút lót, lòng lũ giống như gian dối, sử chảm, trừng  phạt, chiếu chỉ, văn tự để làm tin, cho đi lại chơi bời thân thiện, nhưng phải vâng lời, cùng hưởng thụ, như lệ thường.
-Một lệ thường thôn quê, người nào không có đạo đức,hay làm điều gian ác, bị bắt giữ quả tang ngay. Người đứng đầu chuẩn mực trước cũ phạt mười ba gậy rồi tha thứ, hợp thành một, yên lặng sống ở quê hương, chớ đừng gạt ra cho qua đi không móc mói, mọi việc tốt đẹp uống như thường lệ.
-Một lệ thường buộc, cùng điều khoản, cũng ở dưới vội vàng đem của đút lót lớn nhỏ người khác, hay tham ham lợi ích, tính toán trước, giống như, lỗ thủng, coi dò xét nước Cầu Ngư giữa đập húc, hay dối trá hủy hoại vội vàng, kết quả học tập, xem làng quê, giữa vùng đất nhỏ, đều bị bắt giữ ngay, lập văn tự để làm tin, và người gian dối, phải vâng xếp thành hàng ngang, cùng tốt đẹp, như thường lệ.
-Một lệ thường, ai danh tiếng khách cầm gian dối người, đi làm bậy, gây lên từ việc thờ cúng ở, Đình thì dừng lại, lập văn tự , người bị bắt giữ, dẫn đi, giao nộp, thứ qúi giá, tiền Nghìn, vào Đình, được dạy, dỗ tốt , như thường lệ.
Tr10: - Một lệ thường bản thôn, ai danh tiếng năm, đến 55 năm Tỉnh ( Sao Tỉnh), già cao tuổi, thứ hạng, ban phát, giao nạp, gà  rượu, cứ như cũ, lời văn trước. Người năm mười hai, mồm câm, được giúp đỡ, che chở, người gầy còm cực kỳ, loại bỏ không đi quân lính, chừ theo được một lưng chừng, tới hợp làm một, 15 tuổi coi xét. Nhiều tuổi, ban phát đầy đủ, khi có của cải, thu nạp, gà rượu, theo như, trước, hợp làm một, mẹ tới năm, cao tuổi Sao Tỉnh ở làng, ban phát lễ nghi, nhà có mâm cỗ, tiếng, hợp làm một, lễ nghi, chiếu, thứ bậc cấp phát, dưới vui cười, lại tốt đẹp, như thường lệ.
-Một lệ thường, buộc, viết chép, văn khoa cử, chúc tụng, lựa chọn khóa sinh, dùng giống như ở phía trên , tỷ dụ người chủ cấp bậc, và có thể tốt đẹp như thường lệ.
-Một lệ thường buộc đọc cúng khấn, lựa chọn người đảm đương, thứ bậc ở trong, cấp bậc lớn tiếng nói lên, giống như tỷ dụ người đầu tiêu biểu, tài năng, giỏi xuất sắc,  sử dụng ở trên lúc dự ban phát.
Tr11:ở giữa, chiếu thêm vào truyền thụ, sử dụng ở trên, giống như chưa có chớ đừng bằng nhau, không ở tại phân chia lệ thường, quan viên, hành ghi lễ người, nhiều tuổi những thứ quê hương có sẵn, tốt đẹp như lệ thường,
-Một lệ thường buộc ai danh tiếng ở trên chính giữa, sử dụng khóa sinh, ứng cấp bậc dạy dỗ lo lắng, cho quê hương, trong năm, chiếu ban phát, ăn uống, đồ dùng, tốt đẹp như lệ thường,
-Một lệ thường buộc, tới gần năm, nhất định phải, , ngày Đương Hộ, giáp, kính cẩn kính mời, người cao tuổi trong làng, giỏi, tài năng, với, đến chính giữa, Đình, để kịp bổ xung thêm vào, sắc mệnh

Hết

Ngày 20  tháng  7  năm 1948 -  (Năm mười bảy Bảo Đại)

Thừa sao chính bản

Lý trưởng

Lê Văn Mộc

Dịch nghĩa có nhiều chữ rất khó xem, có thể dịch chưa sát mong mọi người thông cảm, bổ xung, điều chỉnh cho chuẩn xác với phiên âm

Xin trân thành cảm ơn